W dniach 27-28 marca 2017 roku w Sencie odbyła się VIII Sesja Zgromadzenia Parlamentarnego Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy.
Parlamentarzyści z Polski, Litwy i Ukrainy opowiedzieli się za istnieniem niezależnej i suwerennej Białorusi, w której szanuje się prawa człowieka i przestrzegane są swobody obywatelskie. Zwracali uwagę na konieczność wspierania procesu budowy społeczeństwa obywatelskiego w tym kraju i dialogu społecznego.
Otwierając sesję marszałek Senatu Stanisław Karczewski wyraził nadzieję, że efektem ósmej sesji Zgromadzenia będzie też wyraźne, wspólne stanowisko dotyczące bezwzględnego przywiązania do pełnej suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy, w granicach uznanych prawem międzynarodowym.
Zdaniem marszałka dialog w trójstronnej formule polsko-litewsko-ukraińskiej przyczyni się do wzmocnienia przekazu w sprawach regionu i odbije się zwielokrotnionym echem nie tylko w państwach regionu.
„Polska dostrzega w suwerennej i niezależnej Białorusi podmiot odgrywający istotną rolę w procesie budowy architektury bezpieczeństwa europejskiego”– mówił marszałek Karczewski. Jednak w związku z brutalnie tłumionym protestami społecznymi na Białorusi zaproponował, by w dokumencie końcowym Zgromadzenia znalazła się ocena tych wydarzeń. Marszałek podkreślił, że wystosował pismo do swojego odpowiednika na Białorusi Michaiła Miasnikowicza, w którym zaapelował o zaprzestanie stosowania przemocy i zwolnienie zatrzymanych z aresztów.
S. Karczewski dodał, że proces zbliżenia między Polską a Białorusią powinien przynieść korzyści przede wszystkim białoruskiemu społeczeństwu. Dlatego „będziemy silnie wspierać wszystkie inicjatywy służące poszerzaniu kontaktów obywateli obu państw” – zaznaczył. „Uważamy, że zbliżenie Białorusi z Zachodem może odbyć się przez wzmocnienie roli, jaką organizacje obywatelskie będą odgrywały w życiu społeczeństwa białoruskiego. W związku z tym polscy parlamentarzyści wspierają dialog z białoruskim społeczeństwem obywatelskim – podkreślił.
Nowo wybrany przewodniczący Sejmu Republiki Litewskiej Viktoras Pranckietis zapewnił, że polityka zagraniczna Litwy pozostaje bez zmian i jest kształtowana w oparciu o dobrosąsiedzkie stosunki i oparta na wspólnych wartościach europejskich. Podkreślił, że w trzecią rocznicę Majdanu Zgromadzenie powinno podjąć wysiłki, by sprawa Ukrainy nie znalazła się na marginesie agendy europejskiej. Zaznaczył, iż Litwa ma plan pomocy dla Ukrainy na kolejne lata. Dodał, że mimo zniechęcenia niektórych państw w kwestii reform na Ukrainie, widać postępy w wielu dziedzinach. Wyraził gotowość działań na rzecz Ukrainy.
„Litwa zainteresowana jest Białorusią, jako niepodległym państwem, w którym szanowane są prawa człowieka” – powiedział Viktoras Pranckietis. Dodał, że niepokój na Litwie budzą zapowiadane manewry wojsk rosyjskich na Białorusi, a także budowa elektrowni jądrowej w Ostrowcu na Białorusi, w pobliżu granicy z Litwą. Jego zdaniem zarówno Ukraina, jak i Białoruś powinny przygotować się do przyszłorocznego szczytu Partnerstwa Wschodniego, bo to najlepsza droga do modernizacji społeczeństw i podtrzymywania więzi z Unią Europejską.
Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Andrii Parubii mówił głównie o kwestiach związanych z bezpieczeństwem regionu. Wskazywał na konieczność rozszerzenia formatów współpracy na basen Morza Czarnego i Bałtyckiego. „Ostatnie miesiące wykazały, że Moskwa nie ma chęci wstrzymania agresywnej polityki i przestrzegania postanowień mińskich” – powiedział przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy. Dodał, że bez zapewnienia bezpieczeństwa na wschodzie Ukrainy niemożliwy będzie postęp w innych dziedzinach. Jego zdaniem decyzja UE o podtrzymaniu sankcji wobec Rosji pozostaje niezbędnym elementem presji na ten kraj w celu powstrzymania agresji. Powiedział też, że sytuacja na Białorusi ma duże znaczenie dla Ukrainy i trudno nie rozpatrywać jej w kontekście agresji rosyjskiej na Ukrainę.
Na zakończenie dwudniowego posiedzenia w Senacie 28 marca 2017 r. Trójstronne Zgromadzenie Parlamentarne Sejmu i Senatu RP, Sejmu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy przyjęło dokument końcowy, w którym pierwszoplanowo potraktowano kwestie wielostronnego wsparcia dla Ukrainy, przestrzegania praw człowieka i swobód obywatelskich na Białorusi oraz zagrożeń cybernetycznych.
Marszałek Senatu Stanisław Karczewski podziękował zebranym za aktywny udział w sesji. „Dzięki Państwa zaangażowaniu nasze relacje osiągają wyższy poziom. Jest to wielki potencjał do wykorzystania - także w czasie miedzy naszymi sesjami” – powiedział.
W dokumencie Trójstronne Zgromadzenie Parlamentarne potwierdziło poparcie dla pełnej suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy w granicach uznanych prawem międzynarodowym i wezwało Federację Rosyjską do zakończenia okupacji Krymu, a także zaprzestania łamania praw człowieka w stosunku do jego mieszkańców. Przypominano też, że Porozumienia Mińskie nie są realizowane przez stronę rosyjską w części dotyczącej bezpieczeństwa, a działania Federacja Rosyjska prowadzą do zaostrzenia sytuacji w Donbasie. Wobec tego w dokumencie zapisano, iż są podstawy do utrzymania sankcji nałożonych na Rosję przez społeczność międzynarodową.
Ponadto Zgromadzenie Parlamentarne zaapelowało do parlamentów państw członkowskich Unii Europejskiej o rozważenie bilateralnej pomocy dla Ukrainy i wyraziło poparcie dla inicjatyw międzynarodowych na wzór Planu Marshalla, który zapewniłyby pomoc inwestycyjną dla ukraińskiej gospodarki, wiążąc ją z postępem we wprowadzaniu reform. Postanowiono wystosować list do parlamentów członkowskich krajów UE oraz Kongresu Stanów Zjednoczonych z apelem o wsparcie dla Ukrainy. Wezwano również do jak najszybszego pełnego wdrożenia Umowy o stowarzyszeniu między UE a Ukrainą i zakończenia procedury zniesienia obowiązku wizowego dla Ukraińców.
Trójstronne Zgromadzenie zwróciło uwagę na konieczność przygotowania instrumentów umożliwiających skuteczne przeciwdziałanie zagrożeniom cybernetycznym i wezwało instytucje Unii Europejskiej i państwa członkowskie do silniejszego wsparcia przedsięwzięć mających na celu przeciwdziałanie akcjom dezinformacyjnym i propagandowym, w szczególności przez wzmocnienie niezależnych i obiektywnych mediów rosyjskojęzycznych.
W dokumencie zadeklarowano, że niezależność Białorusi jest ważnym elementem architektury bezpieczeństwa w Europie, a społeczeństwo białoruskie ma prawo do wolności zgromadzeń oraz pokojowego wyrażania swego sprzeciwu w stosunku do polityki, jaką prowadzi władza. Zaapelowano do władz Białorusi o respektowanie podstawowych praw człowieka, a także poszanowanie swobód obywatelskich, oraz o niezwłoczne zwolnienie wszystkich zatrzymanych. Jednocześnie opowiedziano się za rozwojem współpracy parlamentów Białorusi i krajów unijnych oraz zaoferowano pomoc przy wdrażaniu niezbędnych reform gospodarczo-społecznych oraz dialogu społecznego.
Zgromadzenie wsparło starania na rzecz rozbudowy najważniejszych połączeń infrastrukturalnych między trzema państwami (w tym elektroenergetycznych linii przesyłowych, gazociągów, linii kolejowych i dróg) oraz podkreśliło potencjał tkwiący w realizacji projektu trasy transeuropejskiej Via Carpatia, z odgałęzieniem po stronie ukraińskiej, a także projektu Via Baltica. Zwrócono też uwagę na zagrożenia związane z budową niebezpiecznej elektrowni atomowej w Ostrowcu na Białorusi.
Zgromadzenie odnotowało osiągnięcie ostatecznej gotowości operacyjnej przez brygadę litewsko-polsko-ukraińską (LITPOLUKRBRIG), za patrona której przyjęto hetmana wielkiego litewskiego księcia Konstantego Ostrogskiego.
Zadeklarowano również wolę sfinalizowania przez trzy parlamenty wspólnej publikacji historyków „Monarchie i Rzeczpospolita” przed następną sesją Zgromadzenia w Wilnie.
Trójstronne Zgromadzenie Parlamentarne zostało powołane do życia w 2005 r. jako organ konsultacyjny. W jego skład wchodzi po dziesięciu parlamentarzystów z Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (reprezentujących wszystkie kluby), Sejmu Republiki Litewskiej i Rady Najwyższej Ukrainy. Przewodniczącym narodowej delegacji każdego kraju jest przewodniczący jego parlamentu, a jego zastępcą przewodniczący komisji spraw zagranicznych. Polska delegacja składa się z siedmiu posłów i trzech senatorów, a na jej czele stoi marszałek Senatu Stanisław Karczewski. Sesje plenarne Zgromadzenia odbywają się raz w roku, w każdym kraju po kolei. Prezydium Zgromadzenia zbiera się dwa razy w roku. W ramach Zgromadzenia pracują trzy komisje: ds. Integracji Europejskiej i Euroatlantyckiej Ukrainy, ds. Rozwoju Handlu i Gospodarki, Współpracy Regionalnej i Lokalnej oraz ds. Współpracy Społecznej i Kulturalnej.
Źródło/Foto/Video: Senat RP
